حتماً این جمله معروف را شنیده اید که غذا خوردن یک ضرورت است ولی خوردن هوشمندانه یک هنر. اهمیت دادن به دنبال کردن یک تغذیه سالم و اندکی متفاوت تقریباً در تمام جراحی ها از جمله جراحی بینی یکی از ضرورت ها محسوب می شود. علت اهمیت این فاکتور، دستیابی به نتیجه ای با کیفیت بالاتر است. در این مجموعه قصد داریم در خصوص تغذیه بعد از جراحی بینی در طول دوره ریکاوری بعد از عمل بینی صحبت نماییم. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع با ادامه این مقاله از دکتر نادیا گودرزی ، جراح بینی تهران همراه باشید.
بعد از جراحی بینی چه غذاهایی بخوریم ؟
برای درک بهتر رژیم غذای در دوره ریکاوری ، این بخش را به صورت مرحله به مرحله پیش می بریم:
24 ساعت اول بعد از جراحی بینی
تغذیه بعد از جراحی بینی در طول 24 ساعت اول، برای دوره ریکاوری بسیار حائز اهمیت است. برای اجتناب از بروز عوارض جانبی مرتبط با بیهوشی، حتماً در طول این دوره چند ساعته، غذاهای مناسب میل کنید. غذاهای میکس شده با نسبت متناسب پروتئین و کربوهیدرات می تواند در کاهش دادن التهاب موثر واقع شود. نکته کلیدی در طول این بازه زمانی این است که مقدار فراوان آب بنوشید.
هفته اول بعد از جراحی بینی
در طول هفته اول بعد از جراحی بینی غذاهایی میل کنید که نرم هستند و نیاز زیادی به جویدن ندارند. برای مثال ماست، تخم مرغ آب پز، سیب زمینی پوره شده و پودینگ گزینه های مناسبی هستند. چنین غذاهایی مغذی بوده و به راحتی جویده می شوند و اضافه کردن آنها به لیست غذاهای مناسب برای تغذیه بعد از جراحی بینی ایده خوبی است. باز هم در طول هفته اول بعد از جراحی نوشیدن مقدار فراوان آب یک ضرورت است. علاوه بر آب می توانید عصاره میوه های طبیعی را نیز به لیست نوشیدنی های خود اضافه کنید. میوه هایی از قبیل توت فرنگی و هندوانه حاوی مقادیر فراوان آب بوده و میل کردن آنها در طول دوره ریکاوری بعد از عمل بینی توصیه می شود.
هفته دوم بعد از جراحی بینی
تغذیه بعد از جراحی بینی در اکثر بیماران رینوپلاستی در طول این هفته اغلب به حالت نرمال باز می گردد. البته، بدن هر بیمار به جراحی به شکلی متفاوت واکنش نشان می دهد بنابراین گوش کردن به صدای بدن بسیار حائز اهمیت است. به طور کلی لازم است در طول این دوره از میل کردن غذاهای کرانچی یا سفت خودداری کنید. حتی اگر در زمان جویدن غذا ذره ای احساس درد می کنید، بهتر است همچنان رژیم غذاهای نرم را دنبال کنید.
"*" زمینه های مورد نیاز را نشان می دهد
شش آیتم مهم در تغذیه بعد از جراحی بینی
هدف اصلی اهمیت دادن به تغذیه بعد از جراحی بینی سرعت بخشیدن به فرایند بهبود، به حداقل رساندن عوارض جانبی تهدید کننده سلامت بینی و نتیجه جراحی، تقویت سیستم ایمنی و کاهش درد و التهاب می باشد. در ادامه، برخی از غذاهای مفید برای مصرف در دوره ریکاوری بعد از جراحی بینی آمده است:
غذاهای پر فیبر
خوردن غذاهای حاوی فیبر فراوان در طول دوره ریکاوری بعد از رینوپلاستی بسیار اهمیت دارد چراکه این مواد از بروز یبوست جلوگیری کرده و حرکات روده را تنظیم می کند. غذاهای حاوی فیبر فراوان از قبیل پاستا، نان گندم، برنج قهوه ای پخته شده، پاپ کرن، سیب، پرتقال، توت فرنگی، گلابی، هویج، سیب زمینی، بروکلی و اسفناج از جمله این غذاها می باشند.
غذاهای ضد التهاب
یکی از مهم ترین چیزهایی که باید در طول تغذیه بعد از جراحی بینی خود در فهرست خوردنی ها بگنجانید، غذاهای ضد التهاب است چون مصرف آنها باعث کاهش قابل ملاحظه التهاب ناشی از جراحی می شود. به این ترتیب دوره ریکاوری کوتاه تر شده و زخم ها با سرعت بیشتری بهبود پیدا می کنند. غذاهای حاوی چربی اشباع نشده مثل آووکادو، ماهی چرب، روغن زیتون، قارچ، انگور و گوجه فرنگی، شکلات تلخ و چای سبز مثال های خوبی از غذاهای ضد التهاب محسوب می شوند.
غذاهای بهبود دهنده زخم
گروه دیگر آیتم های مهم در تغذیه بعد از جراحی بینی، غذاهایی هستند که در بهبود سریع تر زخم ها اثر گذارند. غذاهای حاوی پروتئین فراوان از قبیل گوشت، ماهی، تخم مرغ و ماست، غذاهای غنی از پروتئین از قبیل هویج و پرتقال، سبزیجات دارای برگ سبز تیره از جمله اسفناج و کاهو و غذاهای حاوی ویتامین ث فراوان از قبیل مرکبات، گوجه فرنگی و توت فرنگی از جمله غذاهای دارای فاکتورهای بهبود زخم می باشند.
غذاهای کاهش دهنده اضطراب
جالب است بدانید که درد و التهاب تنها مواردی نیستند که بیمار در طول دوره ریکاوری با آنها روبروست. برخی افراد بعد از جراحی بینی درگیر اضطراب می شوند. خوشبختانه غذاهای زیادی که می توان در مجموعه تغذیه بعد از جراحی بینی گنجاند حاوی فاکتورهای کاهش دهنده اضطراب هستند. غذاهایی از قبیل آجیل، شکلات تلخ، چای سبز و چای بابونه می تواند اثر مثبتی در مهار اضطراب دوره ریکاوری داشته باشد. البته، بهتر است قبل از مصرف این اقلام غذایی با بهترین جراح بینی تهران مشورت کنید.
میوه و سبزیجات تازه
میوه و سبزیجات تازه منابع غنی ویتامین ها و مواد معدنی محسوب می شوند که بدن همیشه به آنها نیاز دارد. آناناس و هلو می تواند به کاهش ورم و التهاب کمک کند. این دو میوه حاوی آنزیمی است که درد و ورم بعد از جراحی را کاهش می دهد. بنابراین حتماً در دوره ریکاوری سبزی و میوه های تازه را در مجموعه تغذیه بعد از جراحی بینی بگنجانید.
ویتامین ها و مواد معدنی
ویتامین ث و دی و روی، از ویتامین های مفید در دوره ریکاوری جراحی بینی هستند. ویتامین ث و روی، به بازیابی پوست کمک کرده و فرایند بهبود زخم ها را سرعت می بخشد. گوشت، مرکبات و گوجه فرنگی از منابع غنی ویتامین ث و روی محسوب می شوند.
ممنوعات در تغذیه بعد از جراحی بینی
اجتناب از خوردن غذاهای مضر به اندازه خوردن غذاهای مفید اهمیت دارد. برخی خوردنی ها یا نوشیدنی هایی که نتیجه عمل بینی را در مسیر منفی تحت تاثیر قرار داده و باید از میل کردن آنها در طول دوره ریکاوری اجتناب کنیم شامل موارد زیر می باشند :
- الکل : نوشیدن مشروبات الکلی بعد از عمل بینی سرعت بهبود را کاهش داده و باعث تشدید ورم بینی می شود. نوشیدن الکل بلافاصله بعد از جراحی با داروهای بیهوشی تداخل یافته و باعث می شود که فرد دچار حالت تهوع و استفراغ شود.
- غذاهای تند : غذاهای تند در کاهش دادن التهاب موثر هستند ولی در طول دو هفته اول بعد از جراحی دماغ باید از میل کردن آنها اجتناب کنید. علت این است که این غذاها باعث تحریک سیستم گوارشی شده و احتمال بروز حالت تهوع، بالارفتن فشار خون، خونریزی بینی و عطسه را افزایش می دهد.
- غذاهای پر نمک : نمک باعث افزایش ورم و التهاب می شود. بنابراین، توصیه می شود در طول چند ماه اول بعد از جراحی، نمک را از فهرست تغذیه بعد از جراحی بینی حذف کنید.
- غذاهای فراوری شده : غذاهای فراوری شده حاوی مقادیر فراوان قند، نمک و چربی های اشباع شده هستند و همگی این اقلام می توانند التهاب را افزایش داده و سرعت دوره ریکاوری را کاهش دهند.
- غذاهای سفت : غذاهای سفت و کرانچی را نباید در طول دو هفته اول بعد از جراحی بینی میل کنید. خوردن این غذاها به علت سفت بودن به جویدن زیاد و حرکت کردن زیاد فک نیاز دارد. این عوامل باعث افزایش ورم و درد می شود.
- نوشیدنی های کافئین دار : نوشیدنی های کافئین دار را از فهرست تغذیه بعد از جراحی بینی تان حذف کنید. این نوشیدنی ها روند بهبود را به تعویق می اندازند. هر چند نوشیدن کافئین شما را سر حال می آورد ولی به دلیل تاثیرات منفی که بر روی بینی می گذارند باید در طول دوره ریکاوری از میل کردن آنها خودداری کنید.
نوشیدنی های مفید برای تغذیه بعد از جراحی بینی
بعد از جراحی بینی به بیمار توصیه می شود تا نوشیدنی های بدون گاز از قبیل آبمیوه طبیعی را در فهرست نوشیدنی های دوره ریکاوری بگنجاند. بهترین این نوشیدنی ها آب کرفس و آب آناناس می باشد. آناناس حاوی آنزیمی به نام بروملین است که به کاهش ورم و کبودی کمک می کند. البته، بروملین در بهبود کیفیت گوارش نیز اثر گذار است و به همین دلیل حالت تهوع را کاهش می دهد. آب کرفس نیز در کاهش ورم و کبودی تاثیر قابل ملاحظه ای را بر جای می گذارد. آبمیوه های اسیدی مثل آب پرتقال ممکن است باعث تحریک معده شود و به همین دلیل معمولاٌ میل کردن آنها بعد از عمل بینی توصیه نمی شود. سیک های پروتئین که حاوی بادام و بادام زمینی است نیز گزینه مناسبی جهت مصرف در دوره ریکاوری محسوب می شود.
اهمیت تغذیه بعد از عمل بینی
تغذیه مناسب بعد از عمل بینی (رینوپلاستی) نقش مهمی در تسریع روند بهبودی و کاهش عوارض دارد. بدن پس از جراحی به مواد مغذی بیشتری نیاز دارد تا به ترمیم بافت ها ، کاهش تورم و تقویت سیستم ایمنی کمک کند. در ادامه ، دلایل اهمیت تغذیه بعد از عمل بینی توضیح داده شده است:
- تسریع ترمیم بافت ها
غذاهای غنی از پروتئین (مانند گوشت بدون چربی ، ماهی ، تخم مرغ و حبوبات) به بازسازی بافت های آسیب دیده کمک می کنند. پروتئین یک عنصر کلیدی در تولید کلاژن است که برای بهبود زخم ها ضروری است. - کاهش التهاب و تورم
مصرف غذاهای حاوی ویتامین C (مانند پرتقال ، کیوی و فلفل دلمه ای) و آنتی اکسیدان ها می تواند به کاهش التهاب و تورم کمک کند. همچنین ، نوشیدن آب کافی و مصرف میوه های آبدار باعث بهبود گردش خون و کاهش تجمع مایعات میشود. - تقویت سیستم ایمنی
بعد از جراحی، بدن مستعد عفونت است. مصرف غذاهای سرشار از ویتامین A (مانند هویج)، روی (مانند مغزها و دانه ها) و ویتامین D (مانند ماهی های چرب و تخممرغ) به تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از عفونت کمک می کند. - کاهش خطر یبوست
بعد از جراحی، به دلیل مصرف داروهای مسکن و کاهش فعالیت بدنی، یبوست شایع است. مصرف غذاهای پر فیبر مانند سبزیجات، میوهها و غلات کامل همراه با نوشیدن آب کافی به پیشگیری از این مشکل کمک میکند. - پیشگیری از عوارض
مصرف غذاهای نرم و آسان برای جویدن مانند سوپها و پورهها باعث کاهش فشار به بینی و جلوگیری از خونریزی میشود. از غذاهای سخت و سفت، تند و داغ باید اجتناب کرد، زیرا میتوانند روند بهبود را مختل کنند.
بعد از عمل بینی صبحانه چی بخوریم؟
صبحانه بعد از عمل بینی باید سبک، مغذی و راحت برای بلعیدن باشد تا به کاهش تورم، بهبود زخمها و تقویت بدن کمک کند. در ادامه لیستی از گزینههای مناسب برای صبحانه بعد از عمل بینی ارائه شده است:
- غذاهای نرم و راحت برای خوردن
فرنی: ترکیبی از شیر و آرد برنج که انرژی و پروتئین کافی را تأمین میکند.
پوره سیبزمینی یا سبزیجات نرم: سبک و آسان برای هضم. - منابع پروتئینی
تخممرغ آبپز نرم: پروتئین لازم برای بازسازی بافتها را فراهم میکند.
ماست یونانی: سرشار از پروتئین و پروبیوتیک برای تقویت سیستم ایمنی. - غذاهای ضدالتهابی
اسموتی میوه: با ترکیبی از موز، توتفرنگی و ماست، که ویتامینها و مواد مغذی ضروری را فراهم میکند.
چای سبز یا دمنوشهای گیاهی: به کاهش التهاب و آرامش بدن کمک میکند. - منابع کربوهیدرات سالم
جو دوسر پخته: منبع غنی فیبر و انرژی.
نان نرم یا تست همراه با عسل: عسل به بهبود زخمها کمک میکند و انرژی لازم را فراهم میکند. - نوشیدنی ها
آب میوه طبیعی: آب پرتقال یا آناناس برای تأمین ویتامین C و کاهش تورم مفید است.
آب ولرم با عسل و لیمو: برای تقویت سیستم ایمنی و جلوگیری از کمآبی مناسب است.
نکات مهم در مورد صبحانه بعد از عمل بینی
- از مصرف غذاهای سفت، جویدنی و تند پرهیز کنید، زیرا میتوانند به بینی فشار وارد کنند.
- از نوشیدنیهای داغ اجتناب کنید، زیرا ممکن است تورم را افزایش دهند.
- حتماً غذا را در دمای ولرم مصرف کنید تا به ناحیه جراحی آسیب نرساند.
یک صبحانه سالم و سبک به بدن کمک میکند تا انرژی لازم برای شروع روند بهبودی را بهدست آورد و از بروز عوارض جلوگیری شود.